Engels, devrin artı değer ve dolayısıyla da kârın
üretimine olan etkisinin ikinci ciltte ele alınmış olduğunu belirtiyor. Kısa
bir özet geçiyor. Devir için gerekli zaman aralığından kaynaklı sermayenin
tamamı aynı zamanda üretim alanında kullanılamaz. Sermayenin bir kısmı üretim
alanındayken, bir kısmı para biçiminde ya da hammadde ikmali, satılmamış meta
vb. biçiminde atıl bir şekilde bulunabilir. Dolayısıyla da aktif sermaye atıl
bekleyen sermaye kadar eksiktir. Böylece, üretimde el konulan artı değer de
aynı ölçüde azalmış demektir. O halde “devir dönemi ne kadar kısa olursa,
sermayenin bütününe oranla atıl kalan bu kısmı o kadar küçük ve bu nedenle,
diğer koşullar aynı kalmak üzere, el konulan artı-değer o kadar büyüktür.
“K-3-67
artı değer oranı etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
artı değer oranı etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
28 Mart 2014 Cuma
Devrin Kâr Oranı Üzerindeki Etkisi
Bu bölümü Engels yazmıştır.
Labels:
artı değer oranı,
devir zamanı,
Kapital-III,
kâr oranı,
sermayenin devri
25 Mart 2014 Salı
Kâr Oranının Artı Değer Oranı ile Bağıntısı
Marx, burada ve bu kısmın (artı değerin kâra ve artı
değer oranının kâr oranına dönüşmesi) tamamında, belli sermayeye düşen kâr miktarının, o sermaye tarafından, belli dolaşım dönemi boyunca üretilen, artı
değer miktarına eşit olduğu varsayımıyla hareket ediyor. Böyle yapılmakla,
şimdilik, artı değerin alt biçimlere (rant, faiz, vergiler vb.) bölünmesi ve
ikinci kısımdaki (kârın ortalama kâra dönüşmesi) kâr oranı yoluyla elde edilen kârla özdeş olmaması durumu bir yana bırakılmış olunuyor.
Artı değer oranı, üretilen artı değerin, ücretler olarak yatırılmış değişen sermayeye oranıdır ve a' = a / d olarak gösterilir. Eğer artı değer, değişen sermaye ile değil de, toplam sermaye ile ilişkiye sokulursa, buna kâr denir. Öyleyse kâr oranı, artı değerin toplam sermayeye oranıdır ve k' = a / S olarak gösterilir. Ya da, k' = a / a + s olarak gösterilir. Zira henüz, değişmeyen sermayenin tamamını aktardığını düşünüyoruz.
23 Mart 2014 Pazar
Kâr Oranı
Sermayenin genel formülünün, P-M-P' olduğunu biliyoruz. Formülün
anlamı, daha fazla değer çekme amacıyla, dolaşıma bir miktar değer sokulmuş
olmasıdır. Bu süreci gerçekleştiren, sermaye sürecidir ve daha fazlayı üreten
süreç, kapitalist üretimdir. Kapitalist, her hangi bir metayı, ne meta üretmiş
olmak için, ne de kullanım değeri yaratmış olmak için üretir. Onun tek bir
amacı vardır. O da değer üretmektir. Yalnızca değer üretmek değil,
yatırdığından daha fazla değer üretmektir.
Kuşkusuz
kapitalist, daha fazla değere ulaşabilmek için, elindeki değişen sermayesini
canlı emek karşılığında değişmesi gerekir. Tabi ki bu değişim, onun, emeği hemen
sömürmesini sağlamaz. Kapitalist, canlı emeği sömürebilmek için, onu üretim
sürecine sokması gerekir. Bunun için de kapitalistin, üretim koşullarına
yatırım yapması gerekir. Çünkü kapitalist, canlı emeğin işlev yapması için
gerekli olan, emek araçlarına, işleyeceği konuya, makinelere, ham maddelere
yatırım yapmaksızın sömüremez.
Labels:
artı değer oranı,
değer,
işçi,
Kapital-III,
kapitalist,
kar oranı,
maliyet,
meta değeri,
sömürü,
sömürünün gizlenmesi,
yabancılaşma
26 Şubat 2014 Çarşamba
Değişen Sermayenin Devri
I.
Yıllık Artı Değer Oranı
Daha önce döner sermayenin, değişen döner kısmı (emek gücü) ile değişmeyen döner kısmı(ham ve yardımcı maddeler) birlikte ele alınmıştı. Şimdi ise, ele alınan sorun gereği, değişen döner sermaye, sermayenin döner kısmının tamamını oluşturuyormuş gibi ele alınmaktadır. Yani sermayenin, değişmeyen döner kısmı, inceleme dışı bırakılmıştır. Öyleyse, artı değer oranın ortaya koyulması için, değişen döner sermaye yeterlidir.
Marx sermayeyi, artı değer üretimine göre, değişen
sermaye ve değişmeyen sermaye olarak ayırmıştı. Değişen sermaye, emek gücüydü
ve değeri değişendi, değişmeyen sermaye ise, yeni değer yaratmayan ama değerini
aktaran üretim araçlarıydı. Daha sonra Marx, sermayeyi, sabit sermaye ve döner
sermaye olarak ayırmıştı. Sabit sermaye makineler, binalar vb gibi üretim
araçlarıydı. Döner sermaye ise ham maddeler, yardımcı maddeler ve emek gücüydü.
Sabit sermaye ve döner sermaye ayrımında, belirleyici olan şey, sermayenin
değerini yeni ürüne aktarma biçimiydi. Sabit sermaye ürüne değerini parça parça
aktarıyordu ve değeri ürünle dolaşıma giriyordu. Döner sermaye ise, değerini,
tamamen ürüne aktarıyor ve yeni ürünle değeri dolaşım alanına giriyordu.
Daha önce döner sermayenin, değişen döner kısmı (emek gücü) ile değişmeyen döner kısmı(ham ve yardımcı maddeler) birlikte ele alınmıştı. Şimdi ise, ele alınan sorun gereği, değişen döner sermaye, sermayenin döner kısmının tamamını oluşturuyormuş gibi ele alınmaktadır. Yani sermayenin, değişmeyen döner kısmı, inceleme dışı bırakılmıştır. Öyleyse, artı değer oranın ortaya koyulması için, değişen döner sermaye yeterlidir.
Labels:
artı değer oranı,
bunalım,
Kapital-II,
komünist toplum,
kriz,
sermayenin devri,
ücret,
yedek sanayi ordusu
27 Kasım 2013 Çarşamba
Artı Değerin Oranı ve Kitlesi
Hemen belirtelim ki, artı değer oranı, artı değerin, değişen
sermayeye oranıdır. Zira artı değer, değişen sermayenin büyümesidir. Hem
sermayenin değişen kısmı, hem de artı değer, üretim sürecinde yeniden
yaratılmış değerdir. Demek ki, üretim süreci sonunda ortaya çıkan değer,
değişen sermayenin kendini yeniden üretmesi ve genişlemesidir.
Biraz daha açalım.
Biraz daha açalım.
Bizim toplam sermayemiz (S), değişmeyen (s) ve değişen (d) sermayeden oluşur.
Üretim sürecine girildiğinde, değişmeyen sermaye kendi değerini ürüne
aktarırken, değişen sermaye yeniden üretilir. Dahası da var, bu süreçte birde
artı değer(a) üretilir. Üretim süreci sonunda ortaya çıkan metanın değeri,
(s+d+a) ya eşittir. Değişmeyen sermaye değer, eski değer olarak, yeni üründe
ortaya çıktığı için, sermayenin artı değer olarak büyümesi, değişen sermayenin
büyümesidir.
Labels:
artı değer oranı,
artıdeğer kitlesi,
değişen sermaye,
değişmeyen sermaye,
denetim,
Kapital-I,
kapitalist,
sermaye,
sömürü oranı
21 Kasım 2013 Perşembe
Artı Değer Oranı
Emek Gücünün Sömürülmesi
Kapitalist tarafından yatırılan sermaye, S olarak gösteriliyor. Bu
kapitalistin toplam sermayesidir ve üretim sürecinde artı değer katılarak,
değer olarak büyür. S toplam sermaye; değişmeyen sermaye s, değişen
sermaye d olarak iki kısma ayrılır. Aşağıda gösterelim.
Yatırılan Sermaye :
S Üretilen
Değişmeyen Sermaye : s = S = s + d = Meta Değeri : s + d + a (artı değer)
Değişen Sermaye : d
Değişmeyen Sermaye : s = S = s + d = Meta Değeri : s + d + a (artı değer)
Değişen Sermaye : d
Labels:
artı değer,
artı değer oranı,
değer,
değişmeyen sermaye,
emek gücü,
Kapital-I,
köle,
meta değeri,
serf,
sömürü oranı
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)