I.
Biçim Ayrılıkları
Marx, daha önce sermayeyi, değişen sermaye ve değişmeyen
sermaye olarak iki kısma ayırmıştı. Değişen sermaye emek gücünü, değişmeyen
sermaye de üretim araçlarını ifade ediyordu.
Marx, şimdi de, değişmeyen sermayeyi, yani üretim araçları olarak yatırılan sermayeyi, sabit sermaye ve döner sermaye olarak ikiye ayırmaktadır.
Makineler, binalar gibi, bazı üretim araçları, fiziksel
olarak, üretim alanında kaldıkları halde, onların değerleri, parça parça dolaşım
alanına katılırlar. Üretim araçlarının bu kısmı sabit sermayedir. Sabit sermaye,
üretim sürecinde bağımsız olarak bulunurlar ve fiziksel olarak ta orayı terk
edemezler. Üretken süreçteki işlevleri, onları orada tutar ve sabit olarak
kalırlar. Fiziki olarak, orada kalmalarına karşın, değerleri parça parça üretim
sürecinden ayrılarak dolaşım sürecine girerler. Bunların ayırıcı özellikleri,
yeni ürüne değerlerinin parça parça aktarılmasıdır. Değerlerinin ürüne
aktarılan kısmı, ürünle dolaşım alanına girerken, değerinin bir kısmı da fiziksel
varlığıyla beraber üretim alanında kalır. Bu şekilde üretim alanında kalan
değer, üretim aracının eskimesi, değerini aktararak yıpranması ölçüsünde
azalır. Diyelim 10.000 değerinde makine, 10 yıl dayanırsa, her yıl 1.000 lik
bir değeri yeni ürüne aktarılır. Bu makinenin başlangıçta yatırılan değerinin
toplam devri 10 yıldır.