Marx, Tooke’nin dolaşım aracı olarak parayı, para
sermaye ve faiz getiren sermayeyle karıştırmasına değiniyor.
Dolaşımdaki para, gelirin harcanmasını sağladığı sürece,
sikke(para) olarak dolaşımda bulunurlar. Para burada, sürekli olarak sermayenin
yerini almasına karşın, sikke işleviyle dolaşımda bulunur. Bir ülkede, paranın
bir kısmı bu işleve ayrılır. “Ne
var ki, para, ister satın alma aracı (dolaşım aracı), ister ödeme aracı
şeklinde olsun, sermayenin transferini sağladığı sürece, sermayedir.”K-3-392 Demek ki, para sermayenin
transferini sağlıyorsa sermayedir. Parayla sikkeyi ayıran satın alma ya da
ödeme araçlığı değildir. Bu “fark, gerçekte, gelirin para-biçimi ile
sermayenin para-biçimi arasındadır, yoksa, dolaşımdaki para ile sermaye
arasında değildir; çünkü, belli bir miktardaki para, tüccarlar arasındaki
alım-satımlarda olduğu kadar, tüketiciler ile tüccarlar arasındaki alış-verişlerde
de dolaşım yapar. İşte bunun için, her iki işlevinde de aynı
derecede dolaşımdaki paradır.”K-3-392 Demek ki, gelirin dolaşımı olan dolaşımla,
sermayenin dolaşımı farkını, dolaşımdaki parayla, sermaye farkına indirgememek
gerekir. İster gelirin para biçimi, isterse sermayenin para biçimi olarak
hizmet edilsin, paranın dolaşım aracı olma niteliğinde bir şey değişmez.