Marx bu bölüme “sermaye ilişkileri, faiz getiren
sermayede, en yüzeysel ve en fetiş biçime ulaşır.” K-3-343 diyerek başlıyor.
Sermayeye bu fetiş biçimi veren ve onu gizemli biçime sokan şey, bu sermayenin çevriminde
ara aşamaların görülmeyişidir. Bu ilişkide görünen şey P—P' hareketidir, yani paradan para
yaratma ve kendisini genişleten değerdir. Örneğin 1000 sterlin %5 faiz oranıyla
borç verildiğinde, sermaye para kapitalistine bir yıl sonunda 1050 sterlin
olarak döner. Sermayenin geçirdiği ara aşamaları temsil eden ilişki görünmez. Daha
doğrusu o bir ilişki olarak görünmez. Görünen şey, bir miktar paranın bir süre
sonra çoğalmış olarak dönmesi, ya da, bir miktar değerin bir süre sonra
çoğalmış olarak dönmesidir.
tüccar sermayesi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
tüccar sermayesi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
15 Haziran 2014 Pazar
30 Mayıs 2014 Cuma
Tüccar Sermayesi Konusunda Tarihsel Malzeme
Marx bu bölüme, iktisatçıların tüccar sermayesine,
sanayi sermayesinin özel bir bölümü olarak bakan anlayışlarını eleştirerek
başlıyor. Zira onlar, tüccar sermayesinin, sanayi sermayesinden bağımsızlaşan,
değişmiş biçimleri olduklarını görmüyorlar.
Öyle ki, Smith ve Ricardo gibi büyük iktisatçıların,
sermayenin temel şekli olarak sanayi sermayesini irdelemelerinden ortaya
çıkardıkları kurallar, tüccar sermayesini kapsamına almamaktadır. Tüccar
sermayesini bütünüyle bir yana bırakıp, sadece sanayi sermayesinin bir türü
olarak sözünü etmektedirler. Yani onları, bağımsız biçimleri içerisinde
irdelememektedirler. Bu sermayeyi özel olarak irdelediklerindeyse, sadece Ricardo’nun,
dış ticaret irdelemesinde yaptığı gibi, bu sermayenin değer yaratmadığını ortaya
koymaya çalışmışlardır. Ne var ki diyor Marx, “dış ticaret için doğru olan şey iç, ticaret için de
doğrudur.”K-3-285
Labels:
değişim,
dolaşım alanı,
Kapital-III,
kapitalizm,
kapitalizm öncesi biçimler,
tüccar sermayesi,
üretim alanı,
üretim tarzı
23 Mayıs 2014 Cuma
Tüccar Sermayesinin Devri Fiyatlar
Sanayi sermayesinin devri, hem üretim sürecini hem de
dolaşım sürecini kapsar. Yani sanayi sermayesinin devri, üretim ve dolaşım
sürecinin birliğidir. Tüccar sermayesinin devri ise, bağımsızlaşmış bir hareket
olarak, satın alma ve satış hareketidir. Dolayısıyla “P-M, M-P, ticari açıdan, tüccar
sermayesinin devridir.”K-3-266 Yani, paradan metaya, metadan da tekrar paraya
hareketidir. Örneğin 100’e alınan bir meta 110’a satıldığında tüccar
sermayesinin devresi tamamlanmıştır. Tüccar sermayesinin, bir yıldaki devir
sayısı ya da devir hızı, bu alış ve satış hareketinin, başka bir deyişle P-M-P'
hareketinin kaç kez yinelendiğine bağlıdır.
Labels:
bunalım,
Kapital-III,
kâr kitlesi,
kâr oranı,
kriz,
ortalama kar,
sanayi sermayesi,
tüccar kârı,
tüccar sermayesi
19 Mayıs 2014 Pazartesi
Ticari Kâr
Marx bu bölümde tüccar tarafından mata almak için
yatırılan sermayenin, yatırdığı değişmeyen sermayesinin ve değişen sermayesinin
durumunu irdeliyor.
Sermayenin dolaşım alanındaki saf işlevleri, yani metadan paraya ve paradan metaya başkalaşım işlevleri, ne değer ne de artı değer yaratır. Bu işlevi, ister sanayi kapitalisti kendisi yerine getirsin, isterse tüccar kapitalisti yerine getirsin hiçbir şey fark etmez. Satın almayla satma işi ne değer ne de artı değer yaratır.
Demek ki, tüccar sermayesi, dolaşımdaki başkalaştırma
işleviyle, ne değer ne de artı değer yaratmaktadır. Değer ve artı değer
yaratmadığı gibi, kendi değerini de ürüne aktaramaz. Ama bütün bunlara karşın,
tüccar sermayesi de, yeniden üretim sürecinin bir evresi olduğu için, çeşitli
üretim alanlarında iş gören sermayeler gibi, yıllık ortalama kârdan payını almalıdır.
Üstelik bu kâr, sanayi sermayesinin ortalama kârı kadar olmalıdır. Aksi
durumda, yani tüccar sermayesinin ortalama karının az olması durumunda, tüccar
sermayesinin bir kısmı, ticari alandan çekilip, sanayi sermayesine çevrilirdi.
Ya da tüccar sermayesinin ortalama daha fazla kâr sağlaması durumunda, sanayi
sermayesinin bir kısmı tüccar sermayesine çevrilirdi.
Labels:
dolaşım,
dolaşım maliyeti,
Kapital-III,
kapitalizm,
kâr oranı,
ortalama kâr,
saf dolaşım maliyeti,
ticari işçi,
tüccar,
tüccar sermayesi,
üretken olmayan işçi,
vasıflı emek
13 Mayıs 2014 Salı
META-SERMAYENİN VE PARA-SERMAYENİN TİCARET SERMAYESİNE VE PARA TİCARETİYLE UĞRAŞAN SERMAYEYE DÖNÜŞMESİ (TÜCCAR SERMAYESİ)- Ticaret Sermayesi
Marx, tüccar sermayesini iki alt biçime ayırıyor.
Bunlardan birisi, ticari sermaye, diğeri ise para ticaret ile uğraşan
sermayedir. Marx, modern ekonomi politiğin en iyi temsilcilerinin dahi, ticaret
sermayesi ile sanayi sermayesi ayırımı yapmadığını, ticaret sermayesinin
kendine özgülüğünü görmezden geldiklerini belirtiyor.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)